Μια σειρά από κοινωνικοπολιτιστικές πρωτοβουλίες και δράσεις που πραγματοποιούνται στην ελληνική περιφέρεια και στόχο έχουν την ενεργοποίηση των κατοίκων, την πολιτιστική ανταλλαγή, τη βιώσιμη αστική και πολιτισμική ανάπτυξη μιας πόλης και την προώθηση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στο διάλογο για την ποιότητα ζωής και το μέλλον της πόλης.

 

Α. Οι ρίζες ανοίγουν δρόμους, 

Όλγα Δασκαλή, Μεσολόγγι

‘Τι θα γίνω όταν θα μεγαλώσω; Πού θέλω να ζω; Τι επάγγελμα μου ταιριάζει;’’ Η απάντηση σε κάθε ερώτηση βρίσκεται μέσα μας. Το θέμα είναι τι δρόμους θα ακολουθήσουμε για να την βρούμε. Η πρωτοβουλία “Οι ρίζες ανοίγουν δρόμους- Roots are Routes” σχεδιάζει και οργανώνει δράσεις επαγγελματικού προσανατολισμού, φέρνοντας τους συμμετέχοντες σε επαφή με την φύση, γνωρίζοντας τοπικά επαγγέλματα που χάνονται, αναζητώντας νέους τρόπους εφαρμογής, δημιουργώντας με τα χέρια. Οι συμμετέχοντες δέχονται ερεθίσματα και καλλιεργούν τις δυνατότητες τους. Η μετάδοση της γνώσης μέσω διαγενεακής συνεργασίας και η ομαδική δουλειά συμπληρώνουν το ανθρωποκεντρικό προφίλ. Η τέχνη και οι νέες τεχνολογίες είναι μέρος της εργαλειοθήκης της μεθόδου RaR (Roots are Routes). Σε συνεργασία με σχολεία, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, τοπική αυτοδιοίκηση, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, μουσεία, καλλιτεχνικούς οργανισμούς επιλέγονται τα εργαστήρια με βάση τις ανάγκες των συμμετεχόντων και την φύση των δράσεων. Η μέθοδος απευθύνεται σε μαθητές που θέλουν να εξερευνήσουν τον εαυτό τους, σε εκπαιδευτικούς που βλέπουν ολιστικά τον ρόλο της εκπαίδευσης, σε φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της εκπαίδευσης και της εύρεσης εργασίας, σε γονείς που θέλουν να υποστηρίξουν το παιδί να χαράξει τον δρόμο που επιθυμεί.

 

Β.  Svoura Project, 

Κάσση Καφέτση, Αίγινα 

Πότε και γιατί ένα αντικείμενο χαρακτηρίζεται ως σκουπίδι; Πώς θα ήταν αν δεν ανησυχούσαμε για το που καταλήγουν τα σκουπίδια αλλά αντ’αυτού πειραματιζόμασταν με αυτά, επαναπροσδιορίζοντάς τα; Το Svoura Project είναι μία κοινωνικο-πολιτιστική πρωτοβουλία που υλοποιεί καλλιτεχνικές δράσεις, αντλώντας έμπνευση από τα σκουπίδια της εκάστοτε τοπικής κοινότητας. Εξερευνώντας την ταυτότητα των σκουπιδιών οραματιζόμαστε μια ουτοπία, όχι σε ένα κόσμο χωρίς σκουπίδια, αλλά σε ένα κόσμο όπου τίποτα δεν θεωρείται άχρηστο, εκεί που ο προορισμός τους εκπληρώνεται και επαναπροσδιορίζεται, μέσω μιας βιώσιμης κυκλικής διαδικασίας. Το έργο εμπλέκει την κοινότητα των νέων σε μία διαδικασία καλλιτεχνικού πειραματισμού και συν-δημιουργίας, προκειμένου να εντάξει την τοπική κοινωνία σε ένα διάλογο σχετικό με την περιβαλλοντολογική βιωσιμότητα. Η περιστροφή του Svoura Project ξεκινάει στην Αίγινα με τη συμμετοχή 18 μαθητών από το 1ο Γυμνάσιο Αίγινας. Από το Δεκέμβριο έως και το Μάιο, μέσω μιας σειράς εργαστηρίων, συζητήσεων και εκδηλώσεων, οι μαθητές συν-δημιούργησαν και επιμελήθηκαν μία έκθεση φωτογραφίας, καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις και μία εναλλακτική μορφή θερινού σινεμά, εξολοκλήρου από…σκουπίδια!

 

Γ. Περί Βίου, 

Σωτήρης Καραγιώτας, Καρδίτσα 

Το κοινωνικοπολιτιστικό κέντρο “περί Βίου” βρίσκεται στη πόλη της Καρδίτσας, στη Θεσσαλική γη. Είναι στέγη κοινωνικών κινημάτων, επιστημών και τεχνών και μέσω δραστηριοτήτων παρακινεί να ενώσει ανθρώπους και φορείς από διαφορετικό πολιτιστικό περιβάλλον. Στο “περί Βίου” πραγματοποιούνται εργαστήρια, πολιτιστικές εκδηλώσεις, καλλιτεχνικές εκθέσεις, επιστημονικές ημερίδες και κινηματικές δραστηριότητες που διευρύνουν το πνευματικό, συναισθηματικό και υλικό ορίζοντα του τόπου.Ο χώρος λειτουργεί με τις αρχές της αυτοδιαχείρισης και της αυτοοργάνωσης και ενθαρρύνει συμπεριφορές που εξελίσσουν τη κοινωνική συνοχή, τη συμμετοχικότητα και τη συνεργασία, προσφέροντας με ασφάλεια, χαρά και δημιουργική απασχόληση σε όσες και όσους το έχουν ανάγκη και επιθυμία.

 

Δ. This is not a feminist project, 

Βάσια Ντούλια, Αθήνα 

Tο This is not a feminist project είναι μια πολυμεσική ηλεκτρονική πλατφόρμα που επιχειρεί να συνδέσει το ιστορικό παρελθόν του Γυναικείου Κινήματος στην Ελλάδα με μια ποικιλία σύγχρονων γυναικείων ιστοριών μέσα από ένα ζωντανό, ψηφιακό χρονολόγιο. Το εγχείρημα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με θέματα γυναικείας ταυτότητας και ισότητας των φύλων, στην προσφορά ευρύτερης πρόσβασης σε μία εκτεταμένη συλλογή αρχειακού υλικού, και στην παροχή χώρου για περαιτέρω αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών κοινοτήτων. Το πρώτο μέρος παρουσιάζει τα καταγεγραμμένα ίχνη του γυναικείου ακτιβισμού και των εμπειριών από το 2ο Κύμα Φεμινισμού στην Ελλάδα, καθώς και τις κοινωνικές, πολιτιστικές και θεσμικές αλλαγές που τα διαμόρφωσαν. Μέσα από μία χρονολογική προσέγγιση, το περιεχόμενο του πρώτου μέρους εκτείνεται από το 1980 μέχρι και το 2018 και ενημερώνεται διαρκώς συνδυάζοντας ψηφιοποιημένα στοιχεία από τρεις αρχειακές συλλογές, μαζί με γραπτές κριτικές προσεγγίσεις από δύο εξέχουσες φεμινίστριες της Ελλάδας.Το δεύτερο μέρος συγκεντρώνει ταινίες μικρού μήκους νέων κινηματογραφιστριών, οι οποίες παράχθηκαν για τις ανάγκες του εγχειρήματος, και διερευνούν προσωπικές ιστορίες γυναικών διαφορετικής πολιτισμικής, κοινωνικής, πολιτικής και εθνοτικής ταυτότητας, που κατοικούν στην Ελλάδα. Οι ταινίες αυτές λειτουργούν ως καταγραφές του παρόντος, που αφενός προσδίδουν στην πλατφόρμα μια συνέχεια κι αφετέρου προσφέρουν ένα πλαίσιο όπου σύγχρονες γυναικείες φωνές θα έχουν τη δυνατότητα να ακουστούν και να συμβάλλουν στην προσέγγιση του ρόλου της γυναίκας όπως αυτός αντανακλάται στη σημερινή εποχή.

 

Ε. Mosaic, 

Ματίνα Σολωμάκου, Χίος 

Το mosaic πρότζεκτ έχει ως όραμά του να ευαισθητοποιήσει την τοπική νεολαία των Νενήτων, ενός χωριού της Χίου, γύρω από το θέμα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς. Για το λόγο αυτό κάνοντας χρήση των εργαλείων της προφορικής ιστορίας προχώρησε στην παραγωγή ενός μικρού μήκους ντοκιμαντέρ, δημιουργημένο από τα ίδια τα παιδιά. Υλοποιήθηκε ένα κινηματογραφικό εργαστήριο το οποίο παρείχε στους νεαρούς συμμετέχοντες τις βασικές τεχνικές γνώσεις για την παραγωγή του φιλμ. Το ντοκιμαντέρ αναπαριστά μέσα από διαφορετικές αφηγήσεις το διαχρονικό πρόσωπο του πρόσφυγα και πλαισιώθηκε από μια φωτογραφική έκθεση σχετική με τους πρόσφυγες του χθες και του σήμερα στη Χίο.

 

ΣΤ.  Tópio, 

Βίβιαν Δούμπα, Θεσσαλονίκη 

To tópio είναι μια πρωτοβουλία που λειτουργεί καταλυτικά ώστε να αλλάξουμε τη ζωή στην πόλη, ξεκινώντας από την ίδια τη γειτονιά. Η ομάδα αναπτύσσει προγράμματα και δράσεις ενδυνάμωσης και εκπαίδευσης ενεργών πολιτών ανεξαρτήτου ηλικίας, ώστε να γίνουν οι ίδιοι καταλύτες βελτίωσης και ανάπτυξης, και placemakers της δικής τους κοινότητας. Στόχος είναι ο επαναπροσδιορισμός της γειτονιάς σαν μια ανοιχτή πλατφόρμα συζήτησης και διάδρασης για όλη την πόλη, με πυρήνα το Σχολείο και τους μαθητές να ηγούνται της αλλαγής τόσο εντός όσο και εκτός των σχολικών τοίχων, με πυξίδα τον πολιτισμό και τη δημιουργικότητα. Το πρόγραμμα χρησιμοποιεί μεθόδους και εργαλεία μη τυπικής μάθησης, ενίσχυσης της δημιουργικότητας και placemaking ώστε να ενδυναμώσει τις τοπικές κοινότητες και δομές διοίκησης, καθώς και τη μεταξύ τους σχέση και συνεργασία. Όραμα του tópio είναι μια αειφορική, συμπεριληπτική πόλη, αποτελούμενη από ενεργούς πυρήνες κοινοτήτων και γειτονιών, όπου η αυτο-οργάνωση συναντά τη συνεργασία και την υποστήριξη της τοπικής αυτοδιοίκηση.

 

Η.  Smallville, Ηλίας Αδάμ, Ξυλόκαστρο 

To SMALLVILLE είναι μία πρωτοβουλία artιβισμού για την επαρχία. Ο Artιβισμός προέρχεται από της λέξεις art (=τέχνη) και ακτιβισμός. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η ενδυνάμωση του κοινωνικού ιστού μικρών κοινοτήτων και η δημόσια συζήτηση πάνω σε κοινωνικά ζητήματα όπως δημοκρατία, ποικιλομορφία, ισότητα φύλων κ.α. Το Smallville χρησιμοποιεί τα άτυπα κοινωνικά συμβούλια ή αλλιώς ανοιχτές συζητήσεις με τους κατοίκους της πόλης, πάνω σε τοπικά ή μη τοπικά κοινωνικά ζητήματα με σκοπό να χτιστούν βιώσιμες σχέσεις και οι πολίτες να γίνουν φορείς κοινωνικής αλλαγής στη μικρή πόλη. Επίσης χρησιμοποιεί το θέατρο-ντοκιμαντέρ με μη επαγγελματίες ηθοποιούς, όπου οι ιστορίες και οι ιδέες που παράγονται κατά τη διάρκεια των άτυπων κοινωνικών συμβουλίων γίνονται υλικό μιας πρωτότυπης θεατρικής παράστασης που παίζεται από τους ίδιους τους κατοίκους της πόλης.

 

Θ. Mind the fact: αληθινές ιστορίες με πρωταγωνιστές τους ανθρώπους που τις έζησαν Το mind the fact είναι ένα καλλιτεχνικό δίκτυο που συσπειρώνει καλλιτέχνες και μη καλλιτέχνες, με στόχο τη δημιουργική συνύπαρξη. Παράγοντας έργα υψηλών καλλιτεχνικών προδιαγραφών, οι διαφορετικές ομάδες του mind the fact επικεντρώνονται στην ανάδειξη κοινωνικών θεμάτων και αληθινών ιστοριών από την καθημερινή ζωή των κατοίκων της πόλης. Μέσα από έργα που πραγματεύονται τη διαφορετικότητα, την πολυσυλλεκτικότητα και τις ισορροπίες (και ανισορροπίες) των τοπικών κοινοτήτων, οι συμμετέχοντες του mind the fact προτείνουν έναν κόσμο, αν όχι καλύτερο, πάντως πιο ειλικρινή. Tο πλέον πρόσφατο πρότζεκτ του δικτύου, η site specific θεατρική παράσταση Ε_ΦΥΓΑ της ομάδας Station Athens, που παρουσιάστηκε στο Synikismos Festival στην ‘Aνω Ελευσίνα, τον Ιούνιο του 2018 στα πλαίσια της συνεργασίας του δικτύου με την Ελευσίνα 2021 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Το mind the fact παρουσιάζει οπτικοακουστικό ντοκουμέντο από προγενέστερες παραγωγές και συνομιλεί με τους παρευρισκόμενους προτείνοντας ένα νέο μοντέλο για τη δημιουργία παραστάσεων, εκθέσεων και καλλιτεχνικών δράσεων.

 

Ι.  Το Στέκι της EUphoria 

Το Αναψυκτήριο, ως σταθερός χώρος δράσεων, εργαστηρίων και εκδηλώσεων της Ελευσίνας 2021 Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, φιλοξενεί οπτικοακουστικό υλικό των δράσεων που υλοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους από την ανακήρυξη της Ελευσίνας ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Περιλαμβάνονται προγράμματα όπως: «Ένας αιρετός, ένας καλλιτέχνηςτεχνίτης», το Φεστιβάλ Συνοικισμός, «365 Μέρες Πριν, σε 1147 Μέρες Ξεκινάμε!», ECoC’s Neighbours’ Day και 100 First Times | International Youth Summer Camp. Από τις 7 έως τις 11 Νοεμβρίου, το Αναψυκτήριο μετατρέπεται σε ένα στέκι/ σημείο πληροφόρησης, όπου οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της πόλης μπορούν να ενημερωθούν για τη φιλοσοφία της Ελευσίνας 2021 καθώς και για το καλλιτεχνικό πρόγραμμα που πραγματοποιείται παράλληλα με τη Συνάντηση «Πολιτισμός 2030».

ΙΑ.  : Συνδέοντας τους κατοίκους των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης Πέντε νέες και νέοι από την Ελευσίνα ταξίδεψαν και συμμετείχαν σε προγράμματα ανταλλαγής και φιλοξενίας κατοίκων ανάμεσα σε Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης. Συγκεκριμένα η Νόνη, η Ρέα και ο Σεραφείμ ταξίδεψαν για τρεις μέρες (25-27 Μαϊου 2018) στην πόλη Leeuwarden της Ολλανδίας, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2018 για να λάβουν μέρος στην Ημέρα της Γειτονιάς, ECoC’s Neighbours’ Day, μια γιορτή που ενθαρρύνει τους ανθρώπους να συνδεθούν με τους γείτονες τους μέσω τοπικών συμμετοχικών δράσεων και αποβλέπει στην ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών. Η Σάντρα και ο Ανδρέας ταξίδεψαν στην πόλη Kaunas της Λιθουανίας, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2022 και συμμετείχαν στο 100 First Times |International Youth Summer Camp, σε μία υπαίθρια κατασκήνωση συνάντησης νέων, στόχος της οποίας ήταν να αναδείξει βιώσιμες πρακτικές συνεργασίας ανάμεσα σε τοπικές κοινότητες της πόλης και των προαστίων της. 

 

ΙΒ. Ένας αιρετός, ένας καλλιτέχνης-τεχνίτης

 Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ένας αιρετός, ένας καλλιτέχνης-τεχνίτης», ο Γάλλος καλλιτέχνης και Διευθυντής του οργανισμού Le Plus Petit Cirque du Monde Ελευθέριος Κεχαγιόγλου επισκέφθηκε την Ελευσίνα για πέντε ημέρες συναντώντας το Δήμαρχο της, Γιώργο Τσουκαλά καθώς και τοπικούς πολιτιστικούς οργανισμούς. Το δίδυμο (Δήμαρχος-Καλλιτέχνης) αποκρυπτογράφησε τα νέα δεδομένα της ζωής στην πόλη και τις προκλήσεις που αυτή αντιμετωπίζει σήμερα σε ένα δημόσιο εργαστήριο-συζήτηση, που συντόνισε η δημοσιογράφος Τζένη Τσιροπούλου. Το πρόγραμμα «Ένας αιρετός και ένας καλλιτέχνης-τεχνίτης» σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο της Ελλάδος αποτελεί μέρος του προγράμματος Culture 2030 και πιο συγκεκριμένα, εντάσσεται στο σκέλος των προγραμμάτων κατάρτισης των πολιτών (Citizens’ Capacity Building). Το πρόγραμμα έχει πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής σε 14 πόλεις της Γαλλίας και 7 του Κανάδα, ενώ από φέτος εφαρμόζεται πιλοτικά σε 3 ελληνικές πόλεις, την Ελευσίνα, τη Ρόδο και τα Χανιά.