Με στόχο να ενισχύσει τους καλλιτέχνες και τους επαγγελματίες των σύγχρονων παραστατικών τεχνών στους τομείς των διεθνών συνεργασιών αφενός και της δραματουργίας αφετέρου, η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης σε συνεργασία με τη Μπασάρτ και το Διεθνές Δίκτυο για την Πολιτιστική Κινητικότητα On the Move σχεδίασαν το πρόγραμμα “Capital Connections”. Μέσα από το Capital Connections, 15 ελληνικοί φορείς των παραστατικών τεχνών ή / και μεμονωμένοι καλλιτέχνες είχαν τη δυνατότητα να λάβουν εξατομικευμένη συμβουλευτική και καθοδήγηση (mentoring) για ένα χρόνο για να ξεκινήσουν ή να ενισχύσουν την παρουσία τους στη διεθνή σκηνή.
Ευρωπαϊκή και διεθνής σκηνή
Η εξωστρέφεια της ελληνικής καλλιτεχνικής παραγωγής είναι εδώ και δεκαετίες, αν όχι από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους, σταθερή επιδίωξη τόσο των επίσημων πολιτικών για τον πολιτισμό, όσο και των ίδιων των καλλιτεχνών και των επαγγελματιών του πολιτιστικού χώρου. Η εξωστρέφεια, ωστόσο, προϋποθέτει την ουσιαστική γνώση του «έξω» και τη διαρκή επαφή μαζί του. Τι είναι όμως αυτό το «έξω»; Τι είναι αυτό που ονομάζουμε «ευρωπαϊκή» ή «διεθνή» σκηνή;
Συνήθως όταν αναφερόμαστε στην «ευρωπαϊκή σκηνή» εννοούμε τη δραστηριότητα λίγων φορέων και καλλιτεχνών, κάποιων φεστιβάλ όπως το Φεστιβάλ της Αβινιόν ή του Εδιμβούργου και κάποιων διάσημων σκηνοθετών και χορογράφων. Έτσι, καταλήγουμε πολλές φορές, ασυνείδητα ίσως, να εξισώνουμε την εξωστρέφεια με τη διασημότητα και την παρουσία στο εξωτερικό με την καταξίωση.
Στην πραγματικότητα, η ευρωπαϊκή σκηνή αποτελείται από κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες καλλιτέχνες και φορείς που ζουν και δημιουργούν σε εκατοντάδες πόλεις από την Ισλανδία μέχρι την Εσθονία, από την Πορτογαλία μέχρι τη Βουλγαρία, από την Κύπρο μέχρι τη Σουηδία κ.οκ. Οι περισσότεροι από αυτούς αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις με εμάς στην προσπάθειά τους να γνωρίσουν αυτό που βρίσκεται έξω από τα γεωγραφικά όρια της πόλης και της χώρας τους.
Σε κάθε περίπτωση, είναι μάλλον αδύνατο να γνωρίσεις και να συνδεθείς με ολόκληρη την ευρωπαϊκή σκηνή. Επίσης, στις περισσότερες περιπτώσεις, η διασύνδεση με την ευρωπαϊκή σκηνή δε συνεπάγεται καταξίωση και διασημότητα. Μάλλον, συνεπάγεται την πρόκληση του τι σημαίνει απευθύνουμε το έργο μας στη Στοκχόλμη, τη Ρίγα, τη Βαρσοβία, το Πόρτο κ.ο.κ. Και πιθανότατα, στις περισσότερες περιπτώσεις οδηγεί στο να γνωρίσουμε συναδέλφους με τους οποίους έχουμε κοινές ανησυχίες, παρόμοιες επιδιώξεις και συγγενή αισθητική. Συνήθως αυτή η επαφή και ανταλλαγή καταλήγει και σε συνεργασίες, είτε πρόκειται για μετακλήσεις, είτε για συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα, είτε άλλους είδους συνεργασίες.
Η εξωστρέφεια, λοιπόν, και η δραστηριοποίηση εκτός εθνικών συνόρων είναι κυρίως μια διαδικασία. Γι’ αυτό, αντίθετα με ό,τι συχνά συμβαίνει, η συζήτηση για την εξωστρέφεια δεν ξεκινάει από την καλλιτεχνική αριστεία – για την ακρίβεια απορρίπτουμε εξορισμού αντιλήψεις και συμπεριφορές που κατηγοριοποιούν την καλλιτεχνική δημιουργία με όρους ποιοτικού ή μη αποτελέσματος – αλλά από την επιθυμία και την περιέργεια.
Το πρόγραμμα διάρκειας ενός έτους
Μέσα από ανοιχτή πρόσκληση επιλέχθηκαν 15 φορείς ή μεμονωμένοι καλλιτέχνες και επαγγελματίες από όλο το φάσμα των σύγχρονων παραστατικών τεχνών (θέατρο, χορός, κουκλοθέατρο, σύγχρονο τσίρκο, παραστάσεις στο δημόσιο χώρο, παραστάσεις συμμετοχικής τέχνης κ.ο.κ.) οι οποίοι ακολούθησαν για ένα χρόνο μία εξατομικευμένη διαδικασία συμβουλευτικής και καθοδήγησης από την Κέλλυ Διαπούλη και εμπειρογνώμονες του Διεθνούς Δικτύου για την Πολιτιστική Κινητικότητα On the Move.
Η διαδικασία ξεκίνησε με ένα εισαγωγικό διήμερο σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στην Ελευσίνα στις 25 και 26 Φεβρουαρίου 2023 και οικοδομήθηκε με online κατ’ ιδίαν συνεδρίες με κάθε συμμετέχοντα μία φορά το μήνα για δέκα περίπου μήνες.
Που δόθηκε προτεραιότητα;
Προτεραιότητα δόθηκε σε φορείς, καλλιτέχνες και επαγγελματίες κατά τα πρώτα βήματα στην προσπάθεια να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους και στο εξωτερικό, σε φορείς του ανεξάρτητου χώρου και σε φορείς και άτομα που δραστηριοποιούνται στην περιφέρεια. Το πρόγραμμα απευθυνόταν σε εν ενεργεία καλλιτέχνες και επαγγελματίες και όχι σε φοιτητές, σπουδαστές ή ερασιτεχνικούς φορείς. Βασική επιδίωξη ήταν να ενισχύσει φορείς και άτομα που έχουν ενσωματώσει ή θέλουν να ενσωματώσουν τις διεθνείς συνεργασίες στην πρακτική τους σε μόνιμη βάση και όχι για ένα μεμονωμένο έργο.
